GIÁ GỖ KEO MIỀN TRUNG – TÂY NGUYÊN SUY GIẢM NGHIÊM TRỌNG HẬU BÃO KALMAEGI

 

Cơn bão số 13 – Kalmaegi, đã quét qua các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên vào đầu tháng 11/2025, để lại hậu quả nghiêm trọng không chỉ với nhà cửa, hạ tầng mà còn gây tổn thất lớn cho ngành trồng rừng keo (acacia). Điều này đang dẫn tới một cú sốc lớn về kinh tế cho người trồng keo, khi giá gỗ keo tại khu vực đang lao dốc mạnh do nguồn gỗ bị gãy đổ tăng quá chóng mặt.

Toàn tỉnh Gia Lai, Đắk Lắk và các địa phương bị ảnh hưởng có hàng ngàn hécta keo bị thiệt hại. Phần lớn cây keo 2–4 năm tuổi bị bật gốc hoặc gãy thân vì gió bão mạnh. Sức gió của bão khi đổ bộ được ghi nhận rất lớn, kèm theo lượng mưa lớn kéo dài, khiến bộ rễ keo không chống đỡ được, dẫn đến gãy, ngã hoặc bật gốc hàng loạt.

Hậu quả là nguồn cung gỗ keo “sau bão” tăng đột biến: nhiều chủ rừng và người dân tận thu những cây keo đổ, gãy để bán lấy gỗ còn dùng được. Tuy nhiên, chất lượng gỗ từ những cây này không cao: thân cây có thể bị rạn, mục nội hoặc gãy ngang, làm giảm đáng kể giá trị sử dụng. Vì vậy, mặc dù lượng gỗ keo thu gom lớn, giá thu mua sụt giảm mạnh do người mua chỉ chấp nhận mức giá thấp để bù chi phí cao cho việc khai thác, vận chuyển và sơ chế gỗ bị đổ.

Chi phí thu gom keo gãy sau bão cũng cao hơn rất nhiều so với khai thác keo bình thường. Cây nằm ngổn ngang, phần lớn không nằm trong hàng thẳng dễ tiếp cận, phải huy động công nhân, thiết bị, chi phí vận chuyển, cưa xẻ cũng cao hơn. Các thương lái ép giá vì phải chịu rủi ro cao hơn trong việc thu gom loại gỗ này. Hơn nữa, thị trường gỗ công nghiệp hoặc dăm gỗ đang phải đối mặt với một lượng lớn keo chất lượng thấp, dẫn tới mức giá đầu vào tụt giảm.

Tâm lý người trồng keo cũng chịu ảnh hưởng mạnh mẽ. Nhiều chủ rừng, sau khi mất cây, không còn lựa chọn nào khác ngoài việc “bán tháo” gỗ để thu hồi vốn. Việc này càng làm đổ dồn nguồn gỗ keo vào thị trường cùng lúc, gây áp lực giảm giá rất lớn. Có những hộ gia đình rơi vào cảnh khốn khó tài chính: chi phí đầu tư trồng keo rất lớn (giống, bảo vệ, chăm sóc…), nhưng bão đến và phá hủy lớn khiến họ gặp thua lỗ nặng.

Một thách thức lớn hơn là khả năng tái trồng rừng keo sau bão. Việc tái đầu tư cần vốn, công nhân, giống keo tốt và kỹ thuật trồng lẫn chăm sóc cây con. Điều này càng khó khăn khi trong bối cảnh giá keo đang giảm mạnh, nhiều người không dám tái trồng hoặc chuyển sang loại cây khác ít rủi ro hơn. Trong khi đó, rủi ro thiên tai trong khu vực vẫn rất cao: bão mạnh, gió giật, lượng mưa cực đoan có thể tái xuất, nếu không có biện pháp trồng và quản lý tốt, cây mới rất dễ bị thiệt hại tiếp.

Trước thực trạng này, các chuyên gia lâm nghiệp và ngành nông lâm đang kêu gọi sự hỗ trợ từ chính quyền địa phương và trung ương để giúp người trồng keo vượt qua giai đoạn khó khăn. Một số giải pháp có thể xem xét gồm: hỗ trợ tài chính khẩn cấp cho việc thu gom cây gãy, hỗ trợ giống keo chất lượng cao để tái trồng, giúp chi trả chi phí sơ chế gỗ đổ để nâng cao giá trị đầu vào. Việc đưa ra các khoản hỗ trợ này có thể giúp người trồng giảm bớt gánh nặng, tránh phải bán tháo tài sản rừng ở mức giá thấp.

Bên cạnh hỗ trợ tài chính, việc hướng dẫn kỹ thuật trồng rừng an toàn hơn cũng rất cần thiết. Cần khuyến khích áp dụng các mô hình trồng keo có khả năng chịu gió tốt hơn, ví dụ trồng với khoảng cách hợp lý, chăm sóc để rễ phát triển chắc, sử dụng giống keo kháng chịu tốt hơn.

Một bài học rõ ràng từ Kalmaegi là: rủi ro thiên tai đối với trồng rừng keo là rất thực và không thể bỏ qua. Người trồng keo phải đối diện không chỉ với rủi ro gãy đổ và thiệt hại gỗ, mà còn với áp lực thị trường khi nguồn gỗ đổ tăng mạnh. Nếu không có biện pháp quản lý và hỗ trợ hợp lý, nhiều hộ trồng rừng keo có thể mất trắng hoặc quyết định từ bỏ nghề.