CHIẾN TRANH VÀ CHUỖI CUNG ỨNG GỖ: ẢNH HƯỞNG THẾ NÀO ĐẾN GIÁ KEO VIỆT NAM?

 

Trong hai năm gần đây, thế giới liên tục đối mặt với nhiều biến động — từ xung đột Nga – Ukraine, căng thẳng ở Trung Đông cho đến suy giảm kinh tế toàn cầu. Ít ai ngờ rằng, những biến động đó lại tác động sâu sắc đến ngành lâm nghiệp Việt Nam, đặc biệt là lĩnh vực sản xuất và xuất khẩu dăm gỗ keo, vốn đang là sinh kế của hàng trăm nghìn hộ nông dân.

🌍 Chuỗi cung ứng gỗ toàn cầu bị xáo trộn

Khi chiến tranh nổ ra ở châu Âu, nhiều nhà máy giấy và gỗ tại Nga, Ukraine và các nước Đông Âu phải ngừng hoặc giảm sản xuất do thiếu nhiên liệu, lao động và vận tải. Một lượng lớn nguyên liệu gỗ từ khu vực này vốn cung cấp cho châu Âu và châu Á bị gián đoạn, khiến chuỗi cung ứng bột giấy, dăm gỗ toàn cầu bị thiếu hụt tạm thời.

Song song đó, giá dầu, khí đốt và cước vận tải quốc tế tăng mạnh, làm chi phí logistics và sản xuất giấy tăng. Các nhà máy bột giấy ở Trung Quốc, Nhật Bản – những thị trường nhập khẩu dăm gỗ lớn nhất của Việt Nam – buộc phải tìm nguồn cung thay thế ổn định hơn, và Việt Nam nổi lên như một lựa chọn an toàn, gần về địa lý, chính trị ổn định, sản lượng dồi dào.

Cơ hội và thách thức với ngành dăm gỗ Việt Nam

Nhờ vị trí thuận lợi và nguồn rừng trồng keo, bạch đàn phong phú, Việt Nam hiện là nước xuất khẩu dăm gỗ lớn nhất thế giới, chiếm hơn 25% thị phần toàn cầu. Năm 2024, giá xuất khẩu dăm gỗ Việt Nam dao động khoảng 145 USD/tấn, ổn định hơn nhiều so với các nước cùng khu vực.

Tuy nhiên, không phải mọi tác động đều tích cực. Chiến tranh khiến nhu cầu tiêu dùng giấy ở châu Âu giảm, kéo theo một số nhà máy giảm mua dăm. Đồng thời, Trung Quốc – thị trường tiêu thụ hơn 60% lượng dăm gỗ Việt Nam – đang có xu hướng kiểm soát chặt sản lượng và đẩy mạnh trồng rừng nội địa, gây áp lực cạnh tranh về giá.

Ngoài ra, chi phí vận tải biển tăng, tỷ giá USD biến động và sự cạnh tranh giữa pellet (viên nén năng lượng) và woodchip (dăm gỗ làm bột giấy) cũng khiến giá keo nguyên liệu trong nước lúc tăng, lúc giảm, khiến người trồng rừng khó dự đoán được lợi nhuận thực tế.

Vì sao chiến tranh lại ảnh hưởng đến giá keo Việt Nam?

Có ba nguyên nhân chính:

Gián đoạn nguồn cung quốc tế – Khi nguồn cung từ châu Âu, Nga, hoặc châu Phi bị hạn chế, các nhà máy châu Á phải tìm đến các nước Đông Nam Á như Việt Nam để bù đắp thiếu hụt.

Chi phí vận chuyển tăng cao – Cước tàu, nhiên liệu và bảo hiểm hàng hóa đều chịu ảnh hưởng từ chiến sự, làm chi phí xuất khẩu dăm gỗ tăng, ảnh hưởng trực tiếp đến giá bán.

Dịch chuyển chuỗi cung ứng – Các tập đoàn giấy lớn đang chuyển dần đơn hàng về khu vực an toàn, khiến nhu cầu tạm thời tăng mạnh, sau đó lại giảm đột ngột khi thị trường ổn định, gây dao động giá.

Như vậy, chiến tranh không chỉ làm giá gỗ lên xuống thất thường mà còn khiến doanh nghiệp và người trồng rừng phải đối mặt với rủi ro thị trường ngắn hạn.

🌱 Người trồng keo cần chuẩn bị gì?

Trong bối cảnh này, sự chủ động là yếu tố then chốt. Người trồng rừng nên:

Chọn giống keo chất lượng cao, có năng suất ổn định, thích nghi tốt với điều kiện khí hậu – như các dòng keo lai mô do Công ty Cổ phần Công nghệ Sinh học Lâm nghiệp Thái Xuân Biên sản xuất.

Liên kết tiêu thụ dài hạn với các doanh nghiệp có hợp đồng xuất khẩu ổn định, tránh bán ra khi giá xuống thấp.

Đầu tư trồng rừng bền vững, hướng tới đạt chứng nhận FSC, vì các nhà nhập khẩu lớn (Nhật, Hàn, EU) đang ngày càng ưu tiên nguồn gỗ có chứng nhận rõ ràng, minh bạch.

Việc tuân thủ quy trình trồng rừng chuẩn không chỉ giúp nâng cao năng suất mà còn giúp giá gỗ keo bán ra cao hơn từ 10–15%, tạo nền tảng vững chắc cho người nông dân.

🔍 Doanh nghiệp lâm nghiệp cần đi trước một bước

Với các doanh nghiệp trong ngành gỗ, việc đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, không phụ thuộc hoàn toàn vào một quốc gia, là hướng đi cần thiết. Bên cạnh đó, cần ứng dụng công nghệ sinh học trong nhân giống cây, xây dựng vùng nguyên liệu đạt chuẩn ESG, và nghiên cứu tham gia thị trường tín chỉ carbon – nơi mà rừng trồng keo có thể mang lại thêm nguồn thu đáng kể.

Công ty CP CNSH Lâm nghiệp Thái Xuân Biên, với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực giống cây lâm nghiệp, đang đồng hành cùng bà con và doanh nghiệp để xây dựng những cánh rừng keo chất lượng cao, năng suất bền vững, góp phần ổn định nguồn cung cho ngành dăm gỗ Việt Nam trong giai đoạn đầy biến động toàn cầu.

✳️ Kết luận

Chiến tranh và biến động địa chính trị đã cho thấy một điều: chỉ những quốc gia, doanh nghiệp và người trồng rừng chủ động – chuyên nghiệp – bền vững mới có thể đứng vững trước sóng gió thị trường. Việt Nam có lợi thế lớn về rừng trồng, khí hậu và nhân công, nhưng để tận dụng được thời cơ này, mỗi người trồng keo cần có tầm nhìn dài hạn, đầu tư vào giống chuẩn và quy trình chăm sóc đúng kỹ thuật.

Khi thế giới bất ổn, rừng bền vững chính là điểm tựa vững chắc nhất.